Boru Sürme/Çakma (Auger Borıng)

Auger boring kazısız geçiş alternatiflerinden biridir. öteki sistemlerle karşılaştırıldığında diğerlerinden çok daha eski bir yöntemdir. Temel olarak giriş ve çıkış noktalarına oluşturulan çukurların birinden diğerine yatay olarak açılan tünelin içine boru itilmesiyle uygulanır. Bu yöntemle çoğu zaman çelik ve beton borular kullanılsa da beton borular kullanımını her geçen gün yitirmekte ve yerini çelik borulara bırakmaktadır.

Boru sürme/çakma veya auger boring yöntemini kılavuzlanmış (guided auger boring) ve kılavuzlanmamış (unguided auger boring) olmak üzere ikiye ayırabiliriz.

Kılavuzlanmamış yöntem en eski bilinen sistemlerden biridir. Öncelikle giriş noktasına makinenin ve ekipmanların sığabileceği bir şarf açılır. Şaft yeri için bir engel yoksa çoğu zaman makine boyunun 2 katı olarak açılır. Bunun sebebi makinenin, yeraltına süreceği borunun arkasına yerleştirilecek olmasıdır. Yani diziliş sırası tünel aynası önünden itibaren boru (helezonlar içinde), makine ve dayanma duvarı olacak şekilde ayarlanır. Şaft haricinde boruların içerisine yerleştirilen helezonlar boru yer altına sürüldükçe oluşan hafriyatı boru boyunca içeriden taşır ve makinenin ön tarafında bulunan deşarj boşluğundan çukura atarak biriktirir. Biriken bu hafriyat konveyörler ile şart dışına göç eder. En öndeki helezonun önünde delgi başlığı yer alır. Zemine ilk temas eden ekipman budur. Aynı zamanda üzerindeki kırıcı ve öğütücü elmaslar yardımıyla zemini parçalar ve borunun ilerleyebilmesi için boşluk yaratır. Öğütülen bu zemin parçaları bir taraftan helezonlar sayesinde geriye giriş şaftına taşınırken helezonları dışındaki çelik boru bir taraftan açılan bu boşluğa sürülür. Bu sürme/itme işini şafttaki makineye bağlı çalışan pistonlar gerçekleştirir.

Her projede uygulanan itme kuvveti sürülen borunun çapı ve yerin yapısına nazaran değişiklik gösterir. Elzem durumlarda boru dışından sürtünmeyi azaltıcı, kayganlaştırıcı kimyasallar verilebilir. Deltek 840 ton itme gücüne haiz ekipmaları ile 72” (~1830mm) çapa kadar boruları auger boring yöntemiyle yer altına alabilmektedir.

Boru çapının 2000mm sınırını aşması ile auger boring yöntemi pozitif yanlarını kaybetmeye başlar. Bu durumda itme pistonları aynı görevine devam eder. Sadece kazma ve delme işi klasik tünel kazılarında olduğu benzer biçimde iş makineleri ile yapılır. Bu sayede vakit ve maliyet tasarrufu yapılır.

Kılavuzlanmış boru sürme yönteminde boru hattı daha önceden koordinatları belirlenmiş bir yörünge süresince zemine sürülür. Bu iş için öncelikle bir kılavuz delgi yapılır. Sonrasında delgi başlığı, helezonlar ve makine bu kılavuza bağlanır. Bu sayede delginin istenenden farklı bir doğrultuda ilerlemesi önlenmiş olur. Kılavuzlanmış boru sürme imalatları genellikle çekici atık su ve kanalizasyon hatlarında kullanılmaktadır.

zaman vakit bu tarz imalatlar için asla bir güvenlik önlemi olmamasına karşın tünel içerisine insan sokarak çalışıldığı bilinmektedir. Bu benzer biçimde maliyet odaklı(!) durumların olası bir sorunda telafisi mümkün olmamakta ve ne yazık ki işçi ölümleri ile neticelenmektedir. Bu anlamda kanuni olarak çok ağır yaptırımları olan bu uygulamaların son aşama çağ dışı ve tehlikeli olduğunu ve hiçbir gerekçenin insan hayatının önüne geçemeyeceğini hatırlatmakta fayda var.